Wonen

Leiden kampt met een ernstige wooncrisis: de woningmarkt staat zwaar onder druk, studentenhuizen verdwijnen en huizenprijzen schieten omhoog. Wonen in de stad waar je studeert is geen vanzelfsprekendheid meer, waardoor Leiden het karakter van een studentenstad verliest. SVL pleit voor eenvoudigere vergunningen, het loslaten van quota en snelle bouw van studentenkamers. Daarnaast moeten huurders beschermd worden en starters meer kansen krijgen. 

Verkamering
Studenten brengen levendigheid, dynamiek en betrokkenheid in de buurt. Ze wonen vaak in verkamerde panden, maar hier zit een rem op. Deze rem moet eraf. Verkamering, het opdelen van een woning in kamers, is de afgelopen jaren stevig teruggedrongen door een opeenstapeling van landelijke én lokale regels. In Leiden mogen er per wijk maar een beperkt aantal panden verkamerd worden. Het idee hierachter is dat in deze verkamerde panden vaker studenten zitten die zorgen voor overlast. Volgens de gemeente tast deze overlast de leefbaarheid in de wijk aan, maar SVL ziet daar geen bewijs voor. De levendigheid van de student tilt Leiden naar een hoger niveau. Het is onterecht en discriminerend om hen bij voorbaat als overlast te zien. Als we deze stop eraf halen betekent dat méér kamers, lagere druk op de markt en duidelijke investeringskansen voor verhuurders.
SVL vindt dat je samen een huis moet kunnen huren met je vrienden, maar dat is in sommige wijken helaas nog onmogelijk. In veel buurten geldt namelijk dat je al vanaf drie bewoners een verhuurvergunning nodig hebt. Daardoor wordt dit soort panden verhuren praktisch onmogelijk: in je eentje kun je de huur niet opbrengen, maar met meer mensen huren mag het niet. SVL wil deze vergunningsplicht daarom volledig afschaffen in alle wijken. Zolang deze vergunning nog bestaat, vinden we dat de kosten ervan eerlijker moeten worden verdeeld. Nu betalen kleine verhuurders met één of een paar panden namelijk evenveel als grote huisjesmelkers met tientallen woningen per vergunning. Dat is niet eerlijk, wie minder bezit, moet ook minder betalen. Een eerlijk tarief voorkomt dat kleine verhuurders afhaken en hun huizen verkopen. Zo zorgen we dat huurders niet op straat komen te staan. Er moet dus meer studentenhuisvesting verzorgd worden. Daarom moet het verkameringsbeleid opnieuw ter discussie gesteld worden. Er zal onderzocht moeten worden of bestaande panden verbouwd kunnen worden tot studentenhuisvesting. Ook wil SVL dat er gekeken wordt of er een plek is om weer een internationale campus op te richten, zodat ook de schrijnende woningnood onder internationale studenten een halt toegeroepen wordt.
SVL vindt het belangrijk dat starters en mensen met een middeninkomen in Leiden een eerlijke kans krijgen op een koopwoning. De opkoopbescherming helpt daarbij, omdat het beleggers ontmoedigt om goedkopere woningen op te kopen en vervolgens voor veel geld te verhuren. Deze bescherming geldt voor woningen tot de NHG-grens (Nationale Hypotheek Garantie) van 450.000 euro. Die grens bepaalt ook tot welk bedrag mensen een hypotheek met extra zekerheid kunnen afsluiten. Omdat de woningmarkt elk jaar verandert, wil SVL dat de grens voor de opkoopbescherming automatisch wordt aangepast aan de nieuwe, jaarlijks vastgestelde NHG-grens. Zo blijft de bescherming aansluiten bij de praktijk en blijven voldoende woningen beschikbaar voor starters en middeninkomens.
SVL vindt dat de gemeente het voortouw moet nemen in het tegengaan van louche verhuurders. De krappe woningmarkt zorgt ervoor dat verhuurders een sterke machtspositie hebben tegenover huurders. Het huidige Huurteam dat huurders kan bijstaan bij deze zaken heeft op dit moment niet genoeg capaciteit om alle huurders snel te helpen. Het team werkt nog vanuit een centraal punt voor meerdere steden, waardoor zij huurders niet optimaal kunnen bijstaan. Daarom moet het Huurteam een eigen vestiging in Leiden krijgen en worden uitgebreid. Met deze extra capaciteit kan dit Leidse Huurteam ook helpen bij het tegengaan van te hoge huurprijzen en achterstallig onderhoud. Op het moment dat dit team er komt, moet de gemeente samenwerken met onderwijsinstellingen, zodat (nieuwe) studenten worden geïnformeerd over het bestaan van het Leidse Huurteam. Zo is voor iedere huurder duidelijk waar hulp beschikbaar is.
Het klassieke studentenhuis, met gedeelde keuken, oude fietsvloot voor de deur en een mix van studierichtingen onder één dak biedt vriendschappen, gedeelde verantwoordelijkheid en een sociaal vangnet. Maar het traditionele studentenhuis verdwijnt uit het Leidse stadsgezicht door regels omtrent verkamering. SVL wil een label invoeren dat traditionele studentenhuizen beschermt: het student-monumentlabel. Hierdoor krijgen traditionele studentenhuizen een officiële culturele status, waardoor ze behouden blijven.
De fusie is de plek waar huisgenoten samen een biertje drinken, bijkletsen tijdens het eten, of uitbrakken met een film. Gedeelde voorzieningen zijn van groot belang voor de sociale ontwikkeling en mentale gezondheid van studenten. Uit onderzoek van Kences blijkt dat studenten die in onzelfstandige huizen wonen zich gelukkiger voelen dan studenten in studio’s. Een goede band met huisgenoten draagt sterk bij aan het welzijn van studenten, terwijl studenten in studio’s vaker te maken krijgen met sociaal isolement. Juist nu het welzijn van studenten onder druk staat, is het belangrijk om woningen met fusies te behouden en bij te bouwen. SVL is daarom blij met de extra inzet van DUWO om meer gemeenschappelijke ruimtes te realiseren. Deze lijn moet worden doorgezet en uitgebreid.
Studenten Voor Leiden is voorstander van het behoud van het recht voor studentenhuizen om zélf te bepalen wie er bij hen komt wonen. Het kunnen kiezen van een nieuwe huisgenoot via hospiteeravonden is essentieel voor de sociale cohesie, veiligheid en het mentaal welzijn in studentenhuizen. Het voorstel van DUWO om deze keuzevrijheid in te perken, ondermijnt de verbondenheid en bedreigt de unieke cultuur van traditionele studentenhuizen. SVL pleit daarom voor het behoud van volledig vrije hospiteeravonden, waarbij studenten zelf bepalen wie het beste bij hun huis past. Naast een voldoende voorraad aan starterswoningen moet er ook worden ingezet op goede woningen voor ouderen, zodat ‘empty nesters’ die nu eengezinswoning bewonen door kunnen stromen naar een passende woning. Op deze manier zorgen we ervoor dat jonge gezinnen kunnen doorstromen naar een passende woning.
Mede door een oorlog op ons eigen continent is er meer vraag naar asiel in Nederland. Leiden vangt ruim 1300 asielzoekers en statushouders op in een AZC, een noodopvanglocatie en diverse panden. Leiden voldoet hiermee ook aan de eis van de spreidingswet. SVL vindt dat Leiden hoe dan ook een steentje moet bijdragen door open te staan voor de opvang van asielzoekers en statushouders.
SVL vindt dat bij elke nieuwbouwlocatie voldoende betaalbare woonruimte voor starters moet komen, waarbij zij voorrang krijgen op de nieuwbouwwoningen. Daarnaast worden er appartementen voor senioren gerealiseerd en ten minste 35 procent sociale huurwoningen bijgebouwd. Om verhuizen financieel haalbaar te maken, voert de gemeente een verhuiskostenvergoeding tot 3.000 euro in voor huurders die naar een beter passende woning overstappen. Daarnaast krijgt Leiden een vaste doorstroommakelaar, een adviseur die inwoners actief begeleidt bij het vinden van een geschikte woning en zo de verhuisstroom weer op gang helpt. Deze doorstroommakelaar kan ook advies geven om een woning te splitsen, om zo met dezelfde woningvoorraad meer zelfstandige woningen te creëren.
Leiden groeit, maar de stad wordt niet groter. Een goede manier om voldoende woningen te realiseren is door te bouwen in de hoogte – en dat biedt kansen. In gebieden buiten de binnenstad, zoals het Stationsgebied, het Werninkterrein en Lammenschans liggen mogelijkheden om moderne, duurzame woonomgevingen te realiseren met veel woningen op relatief weinig grond. De norm van maximaal 70 meter hoogte voor woontorens is achterhaald. SVL wil deze maximale bouwhoogte volledig afschaffen om de weg vrij te maken voor meer woningen op minder grond. Het project LEAD bewijst hoe krachtig dit werkt: met één besluit om hoger te bouwen, kwamen er in één klap 600 woningen bij. Hoogbouw is geen luxe, maar noodzaak.
Efficiënt en groen bouwen gaat hand in hand. Tijdelijke oplossingen lossen de woningcrisis niet op. Het bouwen van noodwoningen lijkt verstandig op de korte termijn, maar deze staan in de praktijk vaak jarenlang. Denk bijvoorbeeld aan de studentenwoningen aan de Klikspaanweg. SVL vindt dat we nu moeten investeren in woningen die blijvend bijdragen aan de stad. Tegelijkertijd erkennen we dat er tempo gemaakt moet worden om de Leidse woonambitie voor 2030 te realiseren. Als innovatieve bouwmethoden leiden tot te veel vertraging, is het belangrijk om kritisch te kijken welke maatregelen echt bijdragen aan duurzame bouw.
SVL wil de woningbouw versnellen door knellende regels aan te pakken. De welstandsnota, die bepaalt hoe gebouwen eruit moeten zien, moet daarom worden herzien. We blijven waarde hechten aan het historische karakter van Leiden, zeker in de binnenstad, maar regels mogen geen goed bouwplan blokkeren. Nu zitten er in de nota veel onnodige bepalingen. Zo moet een nieuwe gevel lijken op bestaande gevels in de straat, ook als die zelf weinig esthetische waarde hebben. Daarnaast heeft het jarenlang toevoegen van losse regels vanuit verschillende partijen geleid tot een onsamenhangend geheel dat vernieuwing tegenhoudt. SVL wil een duidelijke, samenhangende nota die ruimte biedt voor goede plannen die bewezen bijdragen aan verduurzaming of een passend straatbeeld. Schrappen is geen doel op zich, het gaat om versoepelen waar het vastloopt. Zo bouwen we sneller en met oog voor kwaliteit.
SVL staat voor een stad waarin inwoners worden gehoord. Daarom kijken we verder dan alleen de directe omgeving van een project. We betrekken niet alleen omwonenden, maar juist ook woningzoekenden en toekomstige bewoners. Via wachtlijsten en interessegroepen krijgen zij vanaf het begin een stem in het proces. Zo zorgen we ervoor dat plannen aansluiten bij de daadwerkelijke woonbehoefte en met meer draagvlak gerealiseerd kunnen worden.
Samen met je vrienden wonen, maakt je tijd in Leiden leuker. Voor sommigen lijkt dit onmogelijk, maar het kan via friendscontracten. Dit is een gedeeld contract van 2 of meerdere huurders met één verhuurder. Dit concept is al in gebruik genomen in Leiden dankzij SVL. Voor jongeren, (ex-)studenten, woonstarters of spoedzoekers moet de mogelijkheid om friendscontracten af te sluiten in Leiden vergroot worden. Dit zal meer woonmogelijkheden bieden, zonder de momenteel vereiste omzettingsvergunning aan te passen. SVL wil zich inzetten om dit verder te ontwikkelen en het gebruik ervan te stimuleren.
Samen een huis kopen kan. Een wooncoöperatie, niet te verwarren met een wooncorporatie, is een vorm van collectief wonen waarbij meerdere eigenaren één pand bezitten. Denk bijvoorbeeld aan een leegstaand schoolgebouw dat door een vereniging van twintig mensen wordt gekocht om er samen in te wonen. Hierdoor kan een relatief groot en duur pand toch door particulieren worden aangekocht. Doordat de bewoners gezamenlijk eigenaar zijn van het pand, zijn ze niet afhankelijk van een verhuurder. Hierdoor hebben ze zelf zeggenschap over hun woonruimte en woonlasten. SVL wil dat de gemeente wooncoöperaties actief ondersteunt met begeleiding. Zo krijgen bewoners de kans om samen betaalbare woningen te kopen.
Voor mensen die groot wonen en veel ongebruikte leefruimte hebben, is er een mogelijkheid om ruimte in eigen huis te kunnen verhuren. Dit biedt veel mogelijkheden voor jongeren, studenten en spoedzoekers. Daarnaast verdient de huidige bewoner er huur aan. Omdat mensen te groot wonen, wordt veel ruimte in Leiden niet optimaal benut. Daarom wil SVL meer hospitamogelijkheden. De gemeente heeft hierbij de mogelijkheid om hospita-mogelijkheden te vergroten en te verbreden. Het maximum ligt nu op één huurder als hospita; SVL wil af van dit maximum.
Eenzame woonvormen worden steeds gebruikelijker en met de bijkomende vergrijzing in bepaalde wijken kan dit ten koste gaan van de levendigheid. Daarom wil SVL (master)studentenhuizen vrijmaken in buurten waar veel ouderen wonen om levendigheid te creëren in verouderde buurten en woonruimte vrij te maken voor studenten. Hiervoor kunnen studentenwoningen direct gerealiseerd worden in seniorencomplexen. Dit plan helpt bij het aanpakken van het tekort aan studentenhuizen en zal de sociale cohesie bevorderen. We stimuleren het contact tussen ouderen en studenten in deze woonvorm. Zo maken we meer ruimte voor studentenwoningen, ondersteunen ouderen en studenten elkaar en houden we buurten levendig.
Leiden kampt met een dubbele opgave: meer woningen bouwen en tegelijk bedrijventerreinen slim benutten. Bedrijventerreinen zoals de Rooseveltstraat, Trekvliet, Rooseveltstraat West, Werninkterrein, Veilingterrein en Lammenschans liggen dicht bij de stad en zijn ideaal voor mixed-use: bedrijven op de onderste lagen, woningen erboven. In steden als Amsterdam wordt hier al met succes mee geëxperimenteerd. Deze combinatie benut de ruimte optimaal, zorgt voor levendige stadsgebieden en maakt de woningbouwopgave richting 2030 een stuk haalbaarder. SVL wil dit mogelijk maken, zodat Leiden kan groeien zonder ruimte te verspillen.
Volgens SVL verdient iedereen een woonplek, ook de woningzoekenden die momenteel dakloos zijn of dreigen te worden omdat ze bijvoorbeeld niet in reguliere sociale huurwoningen passen. Een appartement via sociale huur is namelijk niet voor iedereen wenselijk en het is niet voor iedereen betaalbaar om buiten sociale huur te wonen. Deze groep heeft een woonvorm nodig met begeleiding in rustige sferen met een tuin. Daarom wil SVL meer Skeave Huse. Deze wooncontainers zijn eenvoudig op te zetten en bieden een goedkope woning met een tuin en vragen weinig ruimte. Ideaal dus voor de mensen die niet in de reguliere woonomgeving passen. Er zijn momenteel twee Skeave Huse in Leiden, SVL wil dit ophogen naar een niveau dat beter aansluit bij Leiden. Daarnaast moet het beter onderhouden en begeleid worden. Het is belangrijk dat iedereen voor wie het reguliere wonen geen optie is, alsnog op een veilige en verantwoorde wijze wordt gehuisvest.
Er moet een betere aanpak komen voor dakloosheid onder jongeren. Volgens cijfers van ETHOS is maar liefst 40% van alle daklozen jonger dan 27 jaar. Jongeren die net dakloos zijn geworden, belanden vaak in de reguliere opvang. Daar ervaren ze onveiligheid, stress en een gebrek aan privacy. Zonder rust en stabiliteit kunnen zij hun problemen niet oplossen, waardoor ze langdurig dakloos blijven. SVL pleit voor een jongerenopvang naar het model van Project010 in Rotterdam. Het idee is eenvoudig: bied jongeren een veilige woonplek, ondersteuning van betrokken professionals en een bescheiden budget om hun leven weer op te bouwen. Zo krijgen jongeren die nu tussen wal en schip vallen de kans om hun basis op orde te brengen en stappen te zetten richting zelfstandigheid.

Meer standpunten