Waar zie je jezelf over 10 jaar? Dat klinkt misschien als een simpele vraag, maar toch zullen veel mensen van mijn generatie deze vraag beantwoorden met onzekerheid en twijfel. En dat komt niet doordat we geen dromen hebben, want die hebben we zeker. Dat komt doordat we er steeds meer achter komen dat deze dromen misschien nooit werkelijkheid zullen worden. Onze toekomst is onzeker en eerder negatief dan positief en dus denken we er liever maar helemaal niet aan. Maar waarom voelen we ons zo? Waarom voelt een hele generatie zich alsof we aan de zijlijn staan van onze eigen toekomst? Dat wil ik vanavond bespreekbaar maken. Niet alleen als jongerenpartij, maar namens een generatie die perspectief nodig heeft. En dat perspectief missen we in deze kaderbrief.
Perspectief en dromen beginnen met een dak boven je hoofd. Voor velen van ons begint volwassen worden met het verlaten van het ouderlijk huis. Maar voor studenten, starters en jonge werkenden, is dat steeds minder vanzelfsprekend. In Leiden is de gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning meer dan 10 jaar. Dat is meer dan twee keer een hele studie. De huurprijzen van de vrije sector stijgen naar onbetaalbare hoogtes. En dan heb ik het nog niet eens over de huizenprijzen.
En wat doet Leiden? De gemeente maakt het nóg moeilijker voor mensen om een kamer te vinden. In plaats van efficiënt om te gaan met de ruimte die we hebben, door deze ruimte bijvoorbeeld met elkaar te delen, zorgen we ervoor dat verkamerde panden verdwijnen en luxe, onbetaalbare appartementen ervoor in de plaats komen. 52 studentenhuizen zijn verdwenen, met 317 kamers. Het aanbod op kamernet daalde met 30%. Daar kan al het bouwen wat we doen niet tegenop. Sterker nog, ondanks dat er 1200 nieuwe woningen zijn gebouwd, zijn er maar 500 bewoners bijgekomen. Daarnaast wil DUWO het eigen zeggenschap bij studenten weghalen door hun hospiteerrecht af te nemen, waardoor een enorme hoeveelheid traditionele studentenhuizen zal verdwijnen en decennia aan huistradities en geschiedenis verloren zal gaan.
Maar ook als je wél een kamer of appartement vindt, betekent dit niet dat je zeker bent van een stabiele toekomst. Want onze generatie groeit op in een economie van tijdelijke contracten, onbetaalde stages en nuluren banen. We zijn soms de helft van ons inkomen kwijt aan huur, en de boodschappen zijn er door de enorme prijsstijgingen niet goedkoper op geworden. En als de kers op de taart wordt de schuld die we opbouwen gezien als inkomen, waardoor we geen recht hebben op toeslagen die ons zouden kunnen helpen. Hoe kunnen we bouwen aan onze toekomst als we nu al moeite hebben om de eindjes aan elkaar vast te knopen?
En dan het klimaat, een grote, constante dreiging op de achtergrond. Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van de klimaatcrisis écht voelt en de laatste die er nog wat aan kan doen. Maar er gebeurt nog te weinig en de problemen voelen vaak te groot om op te lossen. We krijgen mooie projecten, zoals het openbreken van het Kort Rapenburg, maar blijven tegelijkertijd investeren in asfalt met de Leidse Ring Noord, terwijl we dit ook kunnen inzetten voor duurzaam vervoer.
Voorzitter, al deze dingen gehoord hebbende, is het dan nog verrassend dat steeds meer jongeren kampen met stress, burn-outs en depressieve klachten? We moeten studeren, werken, presteren, onze toekomst veilig stellen, duurzaam leven en dat allemaal in een wereld die voelt alsof het op instorten staat. En juist nu wordt ervoor gekozen om studentenwelzijn niet structureel te financieren.
Voorzitter, jongeren willen niet langer aan de zijlijn staan. We willen onderdeel zijn van de stad en de samenleving. Wij willen onderdeel zijn van de oplossing. En dat laten we zien als SVL. Wij laten zien wat er mogelijk is als je de nieuwe generatie aan zet laat. Met een jongerenraad die advies geeft dat we serieus nemen. Met duo-raadsleden die vanaf 16 jaar al het verschil kunnen maken voor de stad. En met jongeren in de raad die actief kunnen meebeslissen over hun eigen toekomst. Dat biedt perspectief. Want jongeren willen geen nieuwe beloften, we willen een plan. En dat heeft SVL. Als jongeren aan de knoppen zitten maken we andere keuzes.
Leiden wordt een stad waar wonen weer mogelijk is voor starters, studenten en jonge werkenden. We hebben geen krampachtig beleid dat verkamering moeilijk maakt, maar we maken ruim baan voor mensen die een huis willen delen. We stimuleren het splitsen van woningen zodat grote panden toegankelijk worden voor meer mensen en we de doorstroom bevorderen. We pakken huisjesmelkers hard aan, maar dan zonder huurders zelf daar slachtoffer van te maken. Het kan niet zo zijn dat studenten hun huis verliezen omdat de stad er niet in slaagt fatsoenlijk op te treden tegen misstanden. Handhaaf waar mogelijk, maar help de jongeren waar het moet.
Leiden wordt ook een stad waar jongeren zich welkom voelen in de binnenstad. Niet alleen overdag, maar ook ‘s avonds met een bruisend nachtleven waar ruimte is voor cafés, clubs, voor muziek en dansen. Waar cultuur en ontmoeting niet verdwijnen, omdat bizarre geluidsnormen, grasnormen of de 1-uurregel, het feest onmogelijk maken. Een stad waar je veilig kunt uitgaan en niet op je hoede hoeft te zijn als je in de nacht naar huis fietst.
Leiden wordt een stad die klaar is voor het klimaat van de toekomst met minder steen en meer groen. Waar de straten in de zomer niet veranderen in een sauna, maar waarin voldoende schaduw en bomen zijn om verkoeling te bieden. Groene daken, geveltuinen, waterpleinen en open ruimtes die hittestress verminderen, zijn de standaard en de huizen waar we wonen zijn geïsoleerd en bestand tegen zowel hitte als kou.
En we hebben misschien geen oplossingen voor alle problemen, daarvoor speelt er teveel in de wereld. Maar we maken het bespreekbaar en we bieden perspectief. Want we zien al wat er gebeurt als we niets doen. Een direct gevolg van onvrede en wanhoop van onze generatie zorgt voor radicalisering en jongeren die geen onderdeel meer willen zijn van de samenleving. Dus dat doen we anders. We blijven in gesprek en kijken wat er nodig is.
Dit is een Leiden waar SVL voor staat. Een stad waar we luisteren naar de zorgen van jongeren, samenwerken aan oplossingen en het gesprek blijven voeren om onzekerheden weg te nemen. Hierdoor bouwen we aan een stad die klaar is om door te geven aan de generatie hierna en de velen die daarna nog komen.
Ook binnen SVL geven we het stokje door. De twee raadsleden die nu zitten maken straks ruimte voor nieuwe jongeren uit deze stad. Niet omdat we het niet meer willen doen, maar omdat we geloven in de kracht van een frisse blik die zij zullen meebrengen. Net zoals wij die drie jaar geleden zelf meebrachten. Met nieuwe ideeën en nieuwe energie zal de nieuwe generatie in de raad straks haar stem laten horen. Tot die tijd zullen we ons blijven inzetten voor een stad waar jongeren weer kunnen ademen, zich gehoord voelen en durven te dromen.
Dus waar zie ik mezelf over 10 jaar? Nou, dus niet meer in de Raad. Maar wel in Leiden. Levendig Leiden. Een Leiden dat meegaat met haar tijd, dat blijft ontwikkelen en dat vooruit durft te denken Een Leiden dat kansen creëert, ruimte geeft en perspectief biedt. Een Leiden waarin jongeren niet aan de zijlijn staan, maar actief meebeslissen over hun toekomst. Want alleen zo bouwen we aan een stad die niet stilstaat, maar vooruit gaat. Voor de generatie van vandaag, en voor die van morgen.
